مقایسه وضعیت ستون فقرات پشتی، شانه ها و سر در ورزشکاران نخبه رشته های بالای سر و پایین سر با افراد غیر ورزشکار

فرض بر این است که الگوهای وضعیتی، الگوهای حرکتی و تمرینات ویژه ورزشکاران در طولانی مدت می تواند در شکل گیری وضعیت بدنی و ساختار عضلانی-اسکلتی آنها موثر باشد. در این میان اطلاعات کمی در مورد ورزش هایی که از دست به صورت بالای سر و پایین سر استفاده می کنند وجود دارد. بنابراین هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی وضعیت قوس ستون فقرات پشتی، وضعیت گردن و سر، و وضعیت شانه ها در ورزشکاران بالای سر، پایین سر و غیرورزشکاران است. شرکت کنندگان در این پژوهش شامل 144 مرد و 106 زن در محدوده سنی 18 تا 30 سال می باشد که هر کدام در سه گروه ورزشکاران بالای سر، ورزشکاران پایین سر و غیرورزشکاران جای گرفتند. آزمودنی ها شامل 60 نفر ورزشکار مرد در رشته های بالای سر (30 نفر والیبالیست، 30 نفر بسکتبالیست)، 57 نفر ورزشکار مرد در رشته های پائین سر (30 نفر فوتبالیست و 27نفر دو و میدانی) و 27 نفر غیرورزشکار مرد در سه گروه مردان؛ و 46 نفر ورزشکار زن در رشته های بالای سر (20 نفر والیبالیست، 26 نفر بسکتبالیست)، 32 نفر ورزشکار زن در رشته های پائین سر (17 نفر فوتبالیست و 15نفر دو و میدانی) و 28 نفر غیرورزشکار زن در سه گروه زنان می باشد. در این پژوهش از خط کش منعطف برای ارزیابی میزان قوس پشتی ستون مهره به درجه، از خط کش مخصوص double-square برای ارزیابی میزان شانه به جلو به سانتیمتر، و از گونیامتر مخصوص ارزیابی زاویه سر به جلو برای اندازه گیری میزان لوردوز گردنی به درجه استفاده شد. برای مقایسه میانگین ها از آزمون آماری آنووای یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی در نرم افزار spss استفاده شد. میانگین زاویه قوس پشتی، میزان شانه به جلو به سانتیمتر و زاویه سر به جلو برای مردان ورزشکار بالای سر به ترتیب 9.9±36.8، 2.4±12.6 و 6±36.7؛ برای مردان ورزشکار پایین سر به ترتیب 9±35.4، 2.5±13.1 و 6.2±34.5؛ برای مردان غیرورزشکار به ترتیب 8.5±37.4، 2.9±11.9 و 4.7±31.7؛ برای زنان ورزشکار بالای سر به ترتیب 9.1±27.6، 3.2±9.6 و 7.1±36.9؛ برای زنان ورزشکار پایین سر به ترتیب 9.88±29.97، 2.2±10.9 و 5.3±34.1؛ و برای زنان غیرورزشکار نیزبه ترتیب 10.3±24.5، 2.3±9.7 و 4.6±32.8 بدست آمد. اجرای آزمون آماری آنووا نشان داد بین سه گروه مردان و همچنین بین سه گروه زنان از نظر میزان قوس پشتی و میزان شانه به جلو اختلاف معنی داری وجود ندارد (0.05<p)؛ اما بین سه گروه مردان (0.002=p) و همچنین بین سه گروه زنان (0.022=p) از نظر میزان سر به جلو اختلاف معنی دار وجود دارد. نتایج آزمون تعقیبی توکی نشان داد که این اختلاف در مردان، تنها مربوط به گروه ورزشکاران بالای سر و گروه غیرورزشکار می باشد و در زنان نیز تنها مربوط به گروه ورزشکاران بالای سر و گروه غیرورزشکار است. نتایج نشان داد که میزان قوس پشتی و وضعیت شانه ها در بین ورزشکاران بالای سر منتخب (والیبالیست ها و بسکتبالیست ها)، ورزشکاران پایین سر منتخب (فوتبالیست ها و دو میدانی کاران)، و غیرورزشکاران متفاوت نیست اما میزان سر به جلو در ورزشکاران بالای سر منتخب مرد و زن، نسبت به غیرورزشکاران بیشتر است. نتیجه اینکه ورزش های دو و میدانی و فوتبال که از دست ها در پایین سر استفاده می کنند ممکن است تأثیری در میزان کایفوز پشتی، وضعیت شانه ها و وضعیت سر نداشته باشند و ورزش های والیبال و بسکتبال که از دست ها در بالای سر استفاده می کنند نیز ممکن است تأثیری در میزان قوس پشتی و وضعیت شانه ها نداشته باشند اما وضعیت سر را تحت تأثیر قرار داده و موجب افزایش سر به جلو گردند. بطور کلی می توان گفت که نتیجه پژوهش حاضر از فرضیه تأثیر ورزش های مختلف بر پوسچر ورزشکاران چه به صورت مثبت یعنی کاهش ناهنجاری ها و چه به صورت منفی یعنی بروز برخی ناهنجاری ها حمایت می کند.